Biện pháp phòng chống ngập lụt được ứng dụng nhiều nhất hiện nay

Những nguyên nhân khiến Tp.HCM ngày càng ngập nghiêm trọng hơn

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất và là trọng điểm kinh tế của cả nước với sự đóng góp 20% vào GDP quốc gia và 30% vào tổng giá trị xuất khẩu. mặc dầu có vai trò quan trọng chiến lược ở nền kinh tế nhà nước, nhưng lại nằm trên một nền đất thấp và dễ dàng bị ngập vì mưa to, nước lũ thượng nguồn hoặc triều cường. Theo trung tâm chống ngập của thành phố, 60% diện tích toàn thành phố có cao độ thấp hơn 2 m so với trước những năm 90, thành Hồ Chí Minh đã có dấu hiệu bị lún do đô thị hóa. Hơn nữa, tốc độ lún gần 15 mm/năm, hiện tại tại rất nhiều điểm trong thành phố sẽ có nguy cơ ngập ngày càng nghiêm trọng hơn. Cả thành phố hiện tại có tổng cộng 322 xã phường đã ghi nhận bị ngập lụt thường xuyên. ở tương lai, rủi ro Ngập lụt của thành phố có thể còn trầm trọng hơn khi hệ quả của biến đổi khí hậu ảnh hưởng vào thành phố này. Một báo cáo khác của những nhà khoa học trên thế giới (Dasgupta et al 2009) đã xếp TP HCM vào danh sách 25 thành phố có nguy cơ gặp ảnh hưởng trực tiếp từ biến đổi khí hậu.

Căn nguyên tạo ra ngập lụt, thủy triều dâng ngày càng cao một phần là do biến đổi khí hậu, và nền đất toàn thành phố lún bình quân theo năm, và đô thị hóa chiếm kênh rạch làm mất các dòng chảy…

Thành phố Hồ Chí Minh đã khai triển nhiều phương án thoát nước với tổng trị giá hơn 1 tỷ USD từ nguồn vốn ODA, chưa kể đến đại dự án trị giá 12 ngàn tỷ đồng do bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn đầu tư.

Nhưng nguyên nhân chính quan trọng nhất là lỗi chủ quan trong việc lập phương án, với trình độ chưa đủ tầm hoặc chỉ chạy theo khai thác nguồn vốn…

Hệ lụy là đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng cho các dự án chống ngập ở Tp.HCM tuy nhiên xem ra không hiệu quả.

Những chuyên gia chống ngập thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian vừa qua đã tìm kiếm những biện pháp muộn màng, chắp vá, thiếu liên kết đồng bộ giữa các kế hoạch quy hoạch lại với nhau.

Trình độ, nhận thức, tầm nhìn dài hạn trong quy hoạch và xây dựng vẫn không đủ đáp ứng mục đích thực tại đã dẫn đến vấn đề ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường do ngập trên địa bàn thành phố ngày một nghiêm trọng hơn.

Nhiều công trình cống thoát nước mưa, chống nước ngập dọc theo đường thành phố mới xây dựng đã thành bể chứa nước với mực nước ngập cao nhất là 60cm, khả năng thoát nước khi trời mưa to không đạt hiệu quả.

Nhiều hệ thống cống có diện tích chưa đủ hợp để đáp ứng khả năng thoát nước, gây ra ngập úng bởi các trận mưa lớn và rút chậm trong thời gian dài.

Công trình ngăn chặn triều cường để thoát nước mưa xuống kênh rạch vẫn còn yếu kém. 

Cộng với việc gia tăng diện tích bề mặt bị bê-tông hóa không những khiến gia tăng lượng nước mưa chảy trên trên mặt đất vì không thể ngấm xuống lòng đất, làm giảm lượng nước ngầm và gây lún cho thành phố, mà còn tạo ra hiệu ứng đảo nhiệt. Số liệu tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy nhiệt độ bề mặt tại TP HCM tăng bình quân hằng năm 0,18 độ C. Vẫn nghiên cứu của những nhà nghiên cứu đó (2008) cho thấy sau 17 năm, nhiệt độ bề mặt tối đa ghi nhận được tại thành phố tăng thêm khoảng 10 độ C (từ 39,8 độ C năm 1989 lên 49,4 độ C năm 2006). Sự biến đổi về nhiệt độ bề mặt, và do đó nhiệt độ không khí cũng tăng theo, đã đẩy nhanh quá trình bốc hơi của nước khiến gia tăng cả về số lượng và quy mô những cơn mưa nhiệt đới trong khu vực. Số liệu thống kê lượng mưa từ năm 1988 đến năm 2007 tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy một quá trình gia tăng liên tiếp số lượng các đợt mưa cực lớn.

Bất chấp rất nhiều những cố gắng quốc tế và trong nước nhằm giải quyết vấn đề Ngập úng, bây giờ vẫn chưa có một nghiên cứu hoàn chỉnh nào để giải thích chi tiết đầy đủ nguyên nhân của tình trạng trên. Những nhà nghiên cứu quốc gia thường có xu hướng quan tâm thuần tuý đến rắc rôi biến đổi khí hậu của thành phố, trong khi các đồng nghiệp địa phương thường quá để ý đến vai trò của hệ thống sông ngòi và triều cường mà không nhớ đến mối quan hệ giữa đô thị hóa và khả năng thoát nước của thành phố. Điển hình là sự phát triển mạnh mẽ về phía Nam thành phố trên nền đất yếu và thấp hoặc sự phát triển hai bên bờ sông Sài Gòn về phía thượng lưu đã làm cho hàng ngàn diện tích chứa nước bị biến mất. biện pháp mà các cấp chính quyền đưa ra vẫn chỉ là xây dựng nâng cấp công trình đê bao và cống ngăn triều cường – những cách thức vô cùng tốn kém nhưng lại không giúp giải quyết bản chất vấn đề. 

Dự án chống ngập nghìn tỉ tp.HCM

Các giải pháp chống ngập

Đã có rất nhiều giải pháp khác được đưa ra để chống ngập cho TPHCM, đặc biệt là những phương pháp mang tính kế hoạch công trình như tiếp tục nâng cấp xây dựng đê bao chắc chắn, xây cống chống triều cường… Nhưng, ở điều kiện nguồn lực tài chính có khiêm tốn như hiện nay thì những biện pháp này sẽ khó có thể khai triển toàn diện và kịp thời. 

Tuy nhiên từ những nguyên nhân gây ngập như đã kể ở trên, thì cách thức khơi thông các hệ thống thoát nước thiên nhiên và đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước, cần phải được thực hiện. Dĩ nhiên, khi chưa có đủ nguồn lực để thực hiện những kế hoạch đê bao chắc chắn thì cần nghĩ tới giải pháp đê bao có quy mô nhỏ, đê. Và việc trang bị cho mình một số giải pháp chống ngập riêng của mỗi người dân là rất cần thiết.